Het immuunsysteem beschermt ons lichaam tegen bacteriën, virussen, schimmels en andere indringers. Dit complexe verdedigingssysteem is bij kinderen nog volop in ontwikkeling waardoor ze minder goed gewapend zijn in de strijd tegen indringers. Maar hoe werkt dit complexe systeem nu eigenlijk? En hoe kan je het immuunsysteem van je kind en jezelf een boost geven?
Algemene werking van het immuunsysteem
Het immuunsysteem heeft verschillende mechanismen om deze indringers te herkennen en te elimineren. Het bestaat namelijk uit verschillende soorten cellen, weefsels en organen die samenwerken om ziekteverwekkers, zoals virussen, bacteriën en schimmels, te bestrijden.
Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen twee grote componenten binnen het immuunsysteem, de aangeboren en de verworven immuniteit. Deze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.
- De aangeboren immuniteit is de eerste verdedigingslinie van het lichaam en biedt onmiddellijke bescherming tegen ziekteverwekkers. Deze bestaat uit een fysieke barrière (zoals de huid, slijmvliezen, speeksel en maagzuur) tussen het lichaam en de buitenwereld, die ervoor zorgt dat de schadelijke aanvallers het lichaam niet kunnen binnendringen. Daarnaast omvat deze vorm van immuniteit witte bloedcellen, zoals neutrofielen en macrofagen, die snel reageren op een infectie.
- De verworven immuniteit, ook wel adaptieve immuniteit genoemd, ontwikkelt zich na blootstelling aan een specifieke ziekteverwekker en zorgt voor een langdurige bescherming tegen deze indringer. Dit type immuniteit wordt gemedieerd door B- en T-cellen, die zich kunnen richten op specifieke delen van de ziekteverwekker.
Het immuunsysteem bij kinderen
Het immuunsysteem van kinderen is nog in ontwikkeling en daarom zijn ze vatbaarder voor infecties en ziektes dan volwassenen. Net als kinderen leert het immuunsysteem elke dag nieuwe dingen bij over de verschillende ziekteverwekkers waarmee het geconfronteerd wordt. Zo ontwikkelt het een immunologisch geheugen waardoor het in de toekomst sneller en effectiever kan reageren op dezelfde indringer. Wanneer het immuunsysteem voor het eerst in aanraking komt met een specifieke ziekteverwekker, gaat het hiertegen antistoffen en afweercellen aanmaken. Als diezelfde indringer later nog eens het lichaam binnendringt, herkent het immuunsysteem deze onmiddellijk en stuurt er de specifieke afweercellen op af. Hoe ouder men wordt, hoe meer afweerstoffen zijn opgebouwd en hoe sterker het immuunsysteem is geworden.
De beste manier om het immuunsysteem van kinderen te versterken, is door te zorgen voor een gezonde levensstijl en een uitgebalanceerd dieet. Dit omvat voldoende slaap, regelmatige lichaamsbeweging en een dieet dat rijk is aan voedingsstoffen zoals vitamines, mineralen en antioxidanten. Voedingsmiddelen zoals fruit, groenten, volle granen, magere eiwitten en gezonde vetten kunnen ook helpen bij het versterken van het immuunsysteem van kinderen. Eén van de voedingstoffen die de werking van het immuunsysteem kan ondersteunen, is vitamine C. In onze blog kan je ontdekken welke functies vitamine C nog heeft naast het ondersteunen van een normale werking van het immuunsysteem. Daarnaast is het ook belangrijk om kinderen een goede hygiëne aan te leren, zoals regelmatig handen wassen en het vermijden van contact met zieke mensen. Dit kan helpen om de verspreiding van infecties te voorkomen en het immuunsysteem te beschermen.
Bovendien kan het ook helpen om kinderen beter te leren omgaan met stress veroorzaakt door bijvoorbeeld schoolwerk, sociale druk of andere invloeden. Stress kan het immuunsysteem namelijk verzwakken waardoor ze gevoeliger worden voor ziektes. Daarom is het belangrijk om kinderen te helpen hun stress te verminderen. Dit kan door hen bijvoorbeeld ontspanningsoefeningen aan te leren, ervoor te zorgen dat ze voldoende slaap krijgen en een gezonde levensstijl hebben.
De darmen en het immuunsysteem
Onze darmen houden zich niet alleen bezig met de spijsvertering en de stoelgang, maar ze vormen ook een belangrijk deel van het immuunsysteem. Naast het vormen van een fysieke barrière (dat ervoor zorgt dat de juiste stoffen in het lichaam worden opgenomen en de andere worden verwijderd) bevindt 80% van ons immuunsysteem zich in de darmen.
Het menselijke darmkanaal is de thuisbasis van triljoenen micro-organismen, waaronder bacteriën, schimmels en virussen. Deze micro-organismen vormen samen de darmflora en spelen een belangrijke rol in het reguleren van het immuunsysteem. Een gezonde darmflora is van belang voor de ontwikkeling en werking van het immuunsysteem. De darmflora helpt namelijk bij het produceren van immuuncellen en reguleren van de immuunrespons tegen ziekteverwekkers. Een ongezonde darmflora daarentegen kan leiden tot een verzwakt immuunsysteem, waardoor het lichaam kwetsbaarder wordt voor infecties en ziektes. Verschillende factoren kunnen de darmflora beïnvloeden, zoals voeding, medicatie, levensstijl en stress. Het eten van voedsel dat rijk is aan vezels en goede bacteriën kan de diversiteit en gezondheid van de darmflora verbeteren en daardoor ook de immuunfunctie ondersteunen.
Ook bij kinderen is een gezonde darmflora van vitaal belang. Bij de geboorte zijn er bijna geen bacteriën aanwezig in de darmen van de baby. De populatie van het spijsverteringskanaal met bacteriën start pas vanaf de geboorte. De bacteriën worden dan via het geboortekanaal (de vaginale flora van de mama) overgedragen, daarna via de moedermelk. De samenstelling van de darmflora wordt dus bepaald door de bacteriën die in de darmen terechtkomen tijdens de eerste levensjaren.
Het immuunsysteem en een gezonde darmflora zijn dus van vitaal belang voor onze gezondheid en ons welzijn. Door het begrijpen van de werking van het immuunsysteem en het nemen van maatregelen om het te ondersteunen, kunnen we ons lichaam beter beschermen tegen ziektes en ons algehele welzijn verbeteren.