Vetten hebben al jaren een negatieve bijklank en worden steeds vaker vermeden in de dagelijkse voedingskeuze. Hierdoor is de totale vetinname de afgelopen jaren in de westerse voeding sterk verminderd. Maar lang niet alle soorten vetten zijn slecht. Bovendien is hun aanwezigheid cruciaal voor verschillende processen in het lichaam en het energiemetabolisme.
Wat zijn omega 3-vetzuren
Omega-3 vetzuren zijn meervoudige, onverzadigde vetzuren. Deze essentiële vetzuren zijn nodig voor het lichaam, maar we kunnen ze niet zelf aanmaken. Hierdoor zijn we voor de aanlevering afhankelijk van voeding of voedingssupplementen.
Omega-3 is een verzameling van verschillende vetzuren, de meest bekende zijn EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur). Deze zijn o.a. terug te vinden in vis en schaaldieren zoals krill. Alfa-linoleenzuur (ALA) zit in plantaardige olie zoals bijvoorbeeld walnoten, lijnzaadolie en sojaolie. Je lichaam kan ALA omzetten naar EPA en DHA. Maar deze omzetting gebeurt inefficiënt waardoor slechts een beperkte hoeveelheid van de ALA omgezet wordt.
Andere essentiële vetzuren zijn omega-6 vetzuren zoals linolzuur (LA) of arachidonzuur. Deze vind je vooral in plantaardige oliën, zoals zonnebloemolie.
Opvallend is dat de inname van omega-6 vetzuren over de jaren gestegen is in ons westers voedingspatroon in tegenstelling tot de inname van omega-3 die gedaald is. Dit verstoort het evenwicht tussen omega-6 en omega-3 vetzuren. Een goede balans is namelijk o.a. belangrijk voor de ontstekingsreacties in het lichaam. In het westers voedingspatroon ligt deze verhouding echter veel hoger (15-25:1) dan de aangeraden verhouding van omega-6 en omega-3 van 2-6:1 (Belgische aanbevelingen (2003)). Om dit evenwicht te herstellen is het belangrijk om meer omega-3 vetzuren in te nemen en bewust te zijn van de omega-6 vetzuren die aanwezig zijn in de voeding.
De veelzijdige werking van omega 3-vetzuren
Omega-3 zijn echte allrounders in het lichaam. Zowel EPA als DHA hebben een positieve invloed op de hartgezondheid. Wanneer het hart over voldoende EPA en DHA beschikt, heeft het namelijk een beter aanpassingsvermogen. Overigens dragen ze bij aan het behoud van normale bloedtriglyceride levels en een normale bloeddruk. Daarnaast is DHA een bouwstof voor de grijze stof in de hersenen en de staafjes in het netvlies waardoor dit omega-3 vetzuur essentieel is voor de ontwikkeling van de hersenen en ogen bij baby’s en het behoud van cognitieve functies en gezichtsvermogen op latere leeftijd. DHA is namelijk geconcentreerd in de hersenschors en hippocampus, delen van de hersenen die deelnemen aan processen zoals geheugen en leren.
Waar let je best op bij supplementen?
Bij visolie kies je best voor een zuivere en stabiele olie waarbij de vetzuren in natuurlijke triglyceridenvorm voorkomen in plaats van als ethylesters.
Een andere mogelijkheid is de goed opneembare fosfolipidenvorm zoals in krill ollie. Hierbij zijn de omega-3 vetzuren gebonden aan fosfolipiden. Fosfolipiden zijn structurele vetten die zowel een hydrofobe kant bevatten als een hydrofiele kant. Dit zijn ook de bestanddelen waaruit celmembranen in het lichaam zijn opgebouwd. Hierdoor kunnen fosfolipiden makkelijk doorheen de celmembranen migreren en bijgevolg ook dus eenvoudig doorheen de darmwand. Door dit mechanisme zijn de omega-3 vetzuren uit krill dus nog beter opneembaar dan de omega-3 vetzuren uit andere bronnen.