Ons brein moet elke dag massa’s aan informatie verwerken, ordenen en opslagen. Het is dan ook belangrijk dat onze hersenen in topconditie zijn en blijven. De belangrijkste invloeden worden hieronder op een rijtje gezet. De samenleving wordt alsmaar drukker en legt steeds vaak hogere eisen op. De stress die hiermee gepaard gaat, kan negatieve effecten hebben op de hersenen.
1. No stress
De samenleving wordt alsmaar drukker en legt steeds vaak hogere eisen op. De stress die hiermee gepaard gaat, kan negatieve effecten hebben op de hersenen.
Zo zorgt langdurige blootstelling aan stress voor een verhoogde aanmaak van het stresshormoon cortisol. Dit kan op lange termijn de hippocampus beschadigen, een gebied dat cruciaal is voor het opslaan van herinneringen. Ook tijdelijke of acute stress kan leiden tot concentratieproblemen, zo ondervind je vaak op die momenten dat je geheugen je in de steek laat.
Tijdens deze situaties is het belangrijk de stress baas te blijven en een manier te vinden om weer tot rust te komen. Dit kan voor iedereen op een andere manier zijn: yoga, mediteren, wandeling maken, muziek,….
2. Actief = scherper van geest
Bewegen is niet enkel goed voor je lichaam maar ook belangrijk om de hersenen fit te houden. Dit houdt niet in dat je dagelijks intensief moet sporten. Een drietal keer in de week beweging van gemiddelde intensiteit is zeker voldoende om een positieve invloed te hebben op de hersenen. Sporten zorgt ervoor dat de hippocampus groeit door o.a. de aanmaak van extra hersencellen en meer verbindingen tussen de verschillende hersencellen onder invloed van BDNF, een zenuwcelstimulerende factor. Ook denksport zoals kruiswoordpuzzels, memorie, sudoku,… trainen de hersenen en helpen de focus te behouden.
3. Goede nachtrust
Een goede nachtrust is uiterst belangrijk voor je geheugen waardoor je geest scherper zal zijn overdag. ‘s Nachts verwerken de hersenen namelijk alle informatie van gedurende de dag. Bij onvoldoende slaap of vaak wakker worden, kan deze verwerking niet efficiënt verlopen en kan je dus problemen ondervinden overdag. Bovendien hebben verschillende studies reeds het verband aangetoond van slaapgebrek en het risico op dementie. Een Britse studie van 2021 stelde vast dat wie minder dan 6 uur slaapt maar liefst 30 procent meer kans heeft op dementie ten opzichte van iemand die 7 uur slaapt.
Naast de verwerking van gebeurtenissen van overdag worden tijdens de slaap ook afvalstoffen opgeruimd, zoals het eiwit amyloïd-β. Deze laatste wordt gelinkt aan o.a. Alzheimer. De ideale hoeveelheid slaap die algemeen wordt aangeraden, is tussen de 7-8 uur per nacht. Bovendien kan je overdag beter omgaan met stress en angst wanneer je uitgerust bent.
4. Sociaal contact
Wanneer we omringd zijn door goede relaties en warme sociale contacten, is dit niet enkel positief voor het gemoed maar ook de hersenen worden beschermd tegen veroudering.
Langdurige eenzaamheid veroorzaakt namelijk stress en vergroot bovendien de kans op dementie. Daarnaast zorgt weinig of geen sociaal contact dat de hersenen minder getriggerd worden.
Daarom is het vooral voor ouderen belangrijk om niet geïsoleerd te raken en sociaal actief te blijven. Dit kan al eenvoudig door elke dag een wandeling te maken en een praatje te maken met de mensen die je tegenkomt of door bijvoorbeeld aan te sluiten bij een vereniging.
5. Voeding voor de hersenen
De hersenen moeten beschikken over voldoende voedingstoffen om te kunnen werken. Hierdoor kunnen snelle suikers zoals chocolade of koekjes meestal een nadelig effect hebben doordat deze nadien gevolgd worden door een suikerdip. Aangeraden wordt om vaker te kiezen voor gezonde tussendoortjes.
Daarnaast staan bepaalde nutriënten en plantenextracten gekend voor hun positieve invloed op het geheugen en de algemene werking van de hersenen.
Enkele vertrouwde en goed bestudeerde zijn:
- Ginkgo biloba bevordert de doorbloeding van de hersenen (hersencirculatie), met name de microcirculatie, dit is erg belangrijk voor de functie van de hersenen en kan op deze manier helpen bij het behoud van goede hersenprestaties.
- Bacopa monnieri dat de mentale prestaties ondersteunt en tegelijk goed is voor het geheugen en de concentratie.
- Verder ondersteunen ook omega-3 zuren de hersenen. DHA is een omega-3 vetzuur dat essentieel is voor de ontwikkeling van de hersenen en ogen bij baby’s en het behoud van cognitieve functies en gezichtsvermogen op latere leeftijd. DHA is namelijk geconcentreerd in de hersenschors en hippocampus, delen van de hersenen die deelnemen aan processen zoals geheugen en leren. Gezien het vetmetabolisme ‘s nachts katabool is, wordt DHA het best ‘s avonds ingenomen, zodanig dat het als structuurelement in de celmembranen wordt ingebouwd (en niet in de vetcellen wordt opgenomen).
Bronnen: Sabia S. et al.; Association of sleep duration in middle and old age with incidence of dementia; 2021